Nickerie.Net Special, donderdag 09 juni 2005  

Nederland - Finland: 4:0

Raadselachtige ploeg blijft zichzelf overtreffen
door Paul Onkenhout

HELSINKI - De raadselachtigste nationale voetbalploeg sinds mensenheugenis blijft zichzelf overtreffen, in een wonderbaarlijke WK-campagne die gisteren in Helsinki werd vervolgd met een curieuze overwinning. Finland werd, geenszins comform de logica, met 4-0 verslagen door een elftal dat pas in het laatste kwartier op drift raakte.

De voorsprong op Tsjechië bleef intact, Van Basten sloot zijn eerste seizoen als bondscoach monter af zonder nederlaag in de kwalificatiereeks, en het imago van de ploeg is aanzienlijk verbeterd. Een grote verliezer was er ook in Helsinki, rechtsback Lucius die in zijn tweede interland een kuitbeen brak.

Met een doelpunt uit duizenden gaf Van Nistelrooij in de eerste helft een onverwachte wending aan het duel. Er werd in Helsinki wel degelijk attractief en dynamisch gespeeld, met snelle combinaties en onverwachte tempowisselingen, maar niet door de ploeg die dat op gezag van de bondscoach als een van de uitgangspunten heeft genomen.

Nog steeds is het Nederlands elftal een door raadsels omgeven ploeg die, zonder te imponeren, in de kwalificatiereeks voor het WK zeer voortvarend voor de dag is gekomen. Het ideaal van Van Basten, een ploeg die resultaten boekt en dat combineert met een aanvallende, dwingende speelstijl, is in het eerste seizoen van de bondscoach niet verwezenlijkt.

Van Basten is overigens de eerste om dat toe te geven. Ook gisteren lichtte hij zijn ploeg kritisch door. Hij constateerde een overdosis aan twijfels en een tekort aan overtuiging. Geprezen werden de teamgeest en de veerkracht die Oranje toonde in de laatste wedstrijd van een intrigerend seizoen.

De resultaten zijn wél indrukwekkend, zeker als in aanmerking wordt genomen dat Van Basten de selectie grondig heeft gerenoveerd; verjongd vooral. Vooral in de laatste linie is het een komen en gaan van spelers.

Lucius, gisteren in de eerste helft evenals Litmanen (zwaar) geblesseerd geraakt, en Opdam hadden het totaal aan verdedigers die door Van Basten werden opgeroepen, zaterdag al opgevoerd tot vijftien.

Van hen keerden alleen linksback Van Bronckhorst en doelman Van der Sar steeds terug het veld. Wat zich als een grote tegenslag liet aanzien, blessures van Kromkamp en Mathijsen, werd in het tweeluik tegen Roemenië en Finland schijnbaar moeiteloos verwerkt.

Alle feiten, behalve de constatering dat het spel zo vaak middelmatig is, zacht uitgedrukt, spreken in het voordeel van de jonge, energieke ploeg.

In de laatste zes duels werd de verdediging niet gepasseerd, waarmee het record uit de late jaren tachtig dat het Nederlands elftal met Rinus Michels boekte, werd geëvenaard. De jongste recordreeks omvat wedstrijden tegen Andorra, Engeland, Roemenië (twee), Engeland, Armenië en Finland.

Het Nederlands elftal was in Finland echter een bouwsel van los zand dat op het punt van instorten stond toen Van Nistelrooij de ploeg, en daarmee zichzelf, een grote dienst bewees. Hij controleerde, aan de rechterkant van het strafschopgebied, de bal na een pass van Landzaat, schudde verdediger Tihinen van zich af een passeerde doelman Jaaskelainen met een hoog en magnifiek schot.

Van Nistelrooij bevrijdde niet alleen de ploeg, maar ook zichzelf. Zaterdag in Rotterdam kenmerkte zijn spel zich door onmacht en in Helsinki was dat tot de 36ste minuut niet anders. Zijn mentale kracht bewees hij in Helsinki waar hij de twijfels met één schot wegnam. Van Basten kon het waarderen, gezien de opgestoken duim.

Evenals tegen de Roemenen werd de spits vervangen, opnieuw door Van Persie, de stylist die de Finnen de genadeklap gaf. Kort voor de wissel had Van Nistelrooij voor de tweede maal gescoord, maar was het doelpunt afgekeurd wegens buitenspel. Een discussie over de rechtvaardigheid van dat besluit werd een minuut later in de kiem gesmoord.

Een tegenaanval, een specialisme zo langzamerhand van deze ploeg, leidde tot een 2-0-voorsprong. De counter werd ingeleid door invaller Maduro en vervolgd door Van Persie en Robben. Opnieuw Van Persie, in buitenspelpositie overigens, bracht Kuijt voor een leegstaand doel (2-0).

De stand vloekte nog meer met de realiteit toen in de slotfase ook Cocu en Van Persie scoorden. Een persoonlijke triomf werd geboekt door Van der Sar, de doelman die zijn honderdste interland afwerkte en als enige speler van de defensie geen steken liet vallen.

Van Basten gaf deze week toe dat hij nog veel moet leren als bondscoach. Ook de nationale ploeg is nog lang niet volgroeid, maar het verfriste elftal wekt zo langzamerhand hoge verwachtingen.

Marco van Basten: een coach met meedogenloze trekjes
Geen compromissen om anderen tevreden te stellen

door Paul Onkenhout

HELSINKI - In zijn nog korte bewind manifesteert Marco van Basten zich steeds meer als een compromisloze leider. Hij zorgt voor de duidelijkheid waar het in het poldermodel van zijn voorganger Dick Advocaat zo vaak aan ontbrak.

Marco  van Basten: 1. in zijn huidige functie als coach van het Nederlandse Eftal (linksboven), 2. als voetballer in een duel met de Duitser Kohler, 3. samen met Cruijff bespreking van de wedstrijd Ajax - Inter Milan (2002)

Prettige vakantie, zei de jonge bondscoach zaterdagavond in de kleedkamer tegen de jonge voetballer die voor de tweede maal in de kwalificatiereeks een gele kaart had gekregen en dus een schorsing opliep voor het duel met Finland. Meer niet. Rafael van der Vaart kreeg nog een handdruk van Marco van Basten en dat was het dan.

Afstandelijk en professioneel voert Van Basten zijn beleid bij Oranje uit. Hij is geen man van intieme gebaren, woorden van troost of persoonlijke gesprekken op hotelkamers waarin hij zijn beslissingen omstandig uitlegt.

De manier waarop hij zondag Mark van Bommel de wacht aanzegde, staat niet op zichzelf. Van Basten is een coach met meedogenloze trekjes en lijkt daardoor meer op bijvoorbeeld Co Adriaanse en Ton Boot dan op Johan Cruijff, de man wiens gedachtegoed hij deelt en door wie hij zich laat adviseren.

Voordat de technische staf besloot Van Bommel uit de selectie te zetten, werd Cruijff niet geraadpleegd. Dat was ook niet nodig. Als analyticus van Champions League-wedstrijden bij de NOS heeft Cruijff zijn standpunt over Van Bommel meermalen duidelijk gemaakt.

Interessanter dan de motivatie van Van Basten om zo bruusk in te grijpen, tot grote verrassing van de andere spelers overigens, is dát hij het heeft gedaan. Het zegt meer over de bondscoach dan over Van Bommel. En het doet denken aan Van Basten als voetballer. Opgegroeid in de eredivisie en gehard in de Italiaanse Serie A en bij het Nederlands elftal (Michels!), nam hij uitgebreid kennis van het wetboek van de topsport.

Als voetballer was Van Basten even hard voor zichzelf als voor zijn ploeggenoten of tegenstanders. Opzienbarend (en later legendarisch) was zijn uitspraak dat hij het de gewoonste zaak van de wereld vond dat zijn vriendin na een wedstrijd zijn tas droeg. Hij had gevoetbald, zij niet.

Zo voetballer, zo coach? Feit is dat hij, in zijn korte bewind, voor de duidelijkheid heeft gezorgd waar het in het poldermodel van Dick Advocaat zo vaak aan ontbrak. Van Basten sluit geen compromissen om anderen (spelers, media) tevreden te stellen. Het had er alle schijn van dat Advocaat die verleiding niet kon weerstaan, met alle gevolgen vandien.

Voordat hij aantrad als bondscoach liet Van Basten zich samen met assistent Van ‘t Schip urenlang informeren door Advocaat. Van hem kreeg hij de raad hard in te grijpen als dat nodig was en beslissingen niet uit te stellen. Ook dat heeft hem als coach gevormd.

Wie niet voldoet, valt af en krijgt onomwonden te horen wat de motivatie is. Wie daar niet tegen bestand is, heeft pech gehad. ‘Spelers moeten de dingen doen die wij van ze verlangen, ongeacht hoe ze heten’, zei hij maandag in Noordwijk op een persconferentie waarin hij, zonder dat het vermoedelijk zijn bedoeling was, zijn geloofsbrieven als coach openlijker dan ooit tevoren toonde.

De tweede zin was al net zo veelzeggend: ‘En als het ons niet bevalt, grijpen we in.’ Eerder zei hij: ‘Als één speler zijn taken in het veld verwaarloost, komt een ploeg in de problemen. Wij moeten de eenheid van het team bewaken. En niets anders.’

Net zo opvallend was het dat hij zei dat de ingreep hem geen enkele moeite had gekost en hem geen gewetensbezwaren had bezorgd. Dat hij, om Van Bommel een vernedering te besparen, niet koos voor een tussenoplossing – wel in de selectie voor de wedstrijd tegen Finland, maar in Helsinki op de reservebank – typeert hem eveneens.

Advocaat zou het zonder twijfel hebben gedaan, maar Van Basten manifesteert zich als een compromisloze leider die boven alle partijen staat en het individuele belang ondergeschikt maakt aan het ploegbelang.

Nog een veelzeggend voorbeeld. Zaterdag in Rotterdam in de wedstrijd tegen Roemenië had Van Basten al besloten Van Bommel te wisselen, maar hij wachtte daarmee tot de vijfde minuut van de tweede helft, om de tegenstander te verrassen en de Roemenen de kans te ontnemen rustig op de nieuwe situatie te anticiperen.

Dinsdag zei een andere voormalige (assistent-)bondscoach, Willem van Hanegem, in het Algemeen Dagblad dat hij dat ‘raar’ vond en ‘een beetje vernederend’. Van Bommel zal het zonder twijfelen als een vernedering hebben opgevat, maar Van Basten koos op dat moment vol overtuiging voor het elftal, niet voor het individu.

De korte telefonische discussie met Van Bommel besloot hij zondag met de mededeling dat hij begreep dat de speler teleurgesteld was, maar dat hij nou eenmaal de beslissingen neemt en voor de resultaten verantwoordelijk wordt gesteld. Er valt niets tegen in te brengen.

Kluivert, Seedorf, Davids, Van Bommel, ze weten inmiddels dat de bondscoach zonder aanziens des persoons en immuun voor reputaties zijn koers volgt. Zelfs een speler als Van Nistelrooij moet op zijn tellen gaan passen.

De waarschuwingen van Van Basten zijn niet mis te verstaan en eventuele opwinding laat hem volkomen koud. Na een lange periode waarin het individu het collectief geregeld dwarsboomde, kan Oranje die vorm van leiderschap goed gebruiken.

WWW.NICKERIE.NET

E-mail: info@nickerie.net

Copyright © 2005. All rights reserved.

Designed by Galactica's Graphics