Nickerie.Net, zondag 17 augustus 2008

Amsterdam, woensdag 23 januari 2008

Rudy Polanen - Het geweten van Suriname

De dood kwam onmiskenbaar als een spelbreker voor Rudy Polanen. In december, tijdens de drukbezochte kerstviering, stelde de voorganger van de Koningskerk aan de Ostwalstraat zijn gemeente in kennis van zijn voornemen om na zijn emeritaat, in juni van dit jaar, terug te keren naar Suriname, het land waarvan hij zielsveel hield.

Het heeft niet zo mogen zijn. Maandagavond overleed dominee Polanen op 64-jarige leeftijd in het Slotervaartziekenhuis aan de gevolgen van een bacteriële infectie. Rudy Polanen was vanwege zijn achternaam voor grootheid in de wieg gelegd. De Polanens maken deel uit van de Surinaamse adel. Sinds de afschaffing van de slavernij combineerde de familie een innerlijk streven naar ontwikkeling met een grote maatschappelijke betrokkenheid. Esseline Polanen, een tante van Rudy, was één van de eerste zwarte vrouwen die een studie aan de universiteit voltooiden. Oom Guilly Polanen, vanwege zijn stemgeluid door Rudy liefkozend omschreven als 'propagandist met een meervoudig volume', ging voor als dominee.

De familie Polanen was verankerd in de Evangelische Broeder Gemeente (EBG), en het wekte dan ook geen verbazing dat ook Rudy de roep van het geloof volgde. Hij studeerde theologie in Nederland en Duitsland, leerde vier talen en werkte een jaar in de Bijlmer. Daarna keerde hij terug naar Suriname, eerst als dominee in Nickerie, daarna als staffunctionaris op het hoofdkwartier van de EBG in Paramaribo, met tientallen scholen, kerken en medische posten in Suriname een belangrijke maatschappelijke organisatie.

In de jaren tachtig ontpopte Rudy Polanen zich tot een fel tegenstander van het militaire regime, een houding die zich na de Decembermoorden van 1982 verhevigde. "Wat door onrecht tot stand komt, kan geen recht voortbrengen," was het principe van de EBG, en van Polanen. Niettemin kreeg hij ook te maken met de gevolgen, zoals hij enkele maanden geleden in een interview over die periode zei: "Mijn jongste broer was lid van een volksmilitie. Als hij bij mijn moeder binnenliep, was dat voor mij het sein om op te stappen. Het werkte ontwrichtend."

Polanen zelf was een van de initiatiefnemers van het eerste openlijke protest tegen de Decembermoorden, een mars in 1985. De EBG nam enkele jaren later het initiatief voor de oprichting van de Organisatie voor Vrede en Gerechtigheid (OVG), die openlijk pleitte voor rehabilitatie van de rechtsstaat en herstel van de democratie. De OVG groeide uit tot een allround mensenrechtenorganisatie en een onvermoeibare aanjager van een strafproces tegen de verdachten van de Decembermoorden.

Polanen verruilde in 1989 Paramaribo voor Amsterdam. Zijn vertrek verliep niet zonder problemen. Op de startbaan werd het vliegtuig stilgezet. Polanen werd door de militaire politie uit het vliegtuig gehaald en voor verhoor overgebracht naar Fort Zeelandia. "De militairen verdachten de EBG en mij van samenwerking met Ronnie Brunswijk en het Junglecommando. Daar was niets van waar. Tot mijn geluk lekte het nieuws van mijn arrestatie snel uit. Op het plein voor het fort ontstond een ware oploop van nonnen, fraters, paters en leden van de kerk. Dezelfde avond mocht ik gaan."

In Amsterdam ontwikkelde Polanen zich tot middelpunt van de Koningskerk in de Watergraafsmeer, met zijn inspirerende preken en zijn warme belangstelling voor de Surinaamse gemeenschap in Amsterdam en het lot van de illegalen. Hij stond aan de wieg van Samen Kerk in Nederland (Skin), de organisatie die zich sterk maakt voor christenmigranten. Voorzitter Paul The Gwan Tjaij: "Hij gaf ons een plek in Nederland."

The Gwan Tjaij omschrijft Polanen als een oudere broer. "Ook al ben ik iets ouder dan hij, ik heb veel van hem geleerd." Hij noemt Polanen perfectionistisch, erudiet en charismatisch, en een ruimdenkend mens.

Onlangs zei Polanen nog in een interview met de Ikon dat secularisatie niet per se een slechte ontwikkeling is. "Als het betekent dat de relatie tussen man en vrouw bespreekbaar wordt, net als de positie van de vrouw en homoseksualiteit - de hele reutemeteut. Het is goed om daar vanuit over het geloof na te denken. Dat benepene, daar moeten we vanaf."

Rudy Polanen wordt zaterdagmiddag op de Nieuwe Ooster begraven. Eerder op de dag is er een herdenkingsdienst in de Koningskerk. Die begint om elf uur.

PATRICK MEERSHOEK / HANNE REUS

WWW.NICKERIE.NET

E-mail: info@nickerie.net

Designed by Galactica's Graphics