Nickerie.Net, vrijdag 08 augustus 2014

135 jaar Nieuw Nickerie (historisch overzicht)
 

Vrijdag 8 augustus 2014 is het 135 jaar geleden dat het plaatsje Nieuw Nickerie in gebruik werd genomen. Nieuw Nickerie is de tweede stad van het land en kenmerkt zich vooral vanwege de vriendelijke burgers, de gastvrijheid en de rust die wordt uitgestraald. De uitgestrekte soms groene, soms goudgele rijstvelden rondom het stadje, bevestigen de ijver van de bevolking en geven de waarde aan, die de mechanische landbouw heeft gehad op de ontwikkeling van dit westelijk deel van Suriname. Nickerie heeft met haar stadje vele ontwikkelingen doorgemaakt. Anno 2014, staan de Nickerianen voor vele nieuwe uitdagingen, waarvan van de gedeeltelijke financiële decentralisatie één is. Reden om in dit licht 135 jaar Nieuw Nickerie te gedenken.

De historie

Reeds in 1797 werden er door gouverneur Friderici katoenplantages aan de linkeroever van de Nickerierivier aangelegd. Het waren de plantages Plaisance en Paradise. Hierna zouden nog vele andere katoen-, koffie-, en suikerplantages worden aangelegd door voornamelijk planters afkomstig van Engelse kolonies. Van het plaatsje Nieuw Nickerie was er toen nog geen sprake, de bouw daarvan zou 82 jaar later een feit zijn. Wel werd dicht aan zee, aan de rechteroever van de Nickerierivier, toen genaamd de Nickeriekreek, de militaire post Gordonspunt aangelegd. in volksmond ook wel de Punt genoemd. Rondom de post vestigden steeds meer mensen zich en er ontstond een dorpje die omstreeks 1840 de naam Nieuw Rotterdam kreeg. Het dorpje bestond uit 36 erven van 20 meter breed en 40 meter lang, die lagen aan twee loodrecht op elkaar staande straten van 18 meter breed. De hoofdstraat die liep van de rivier tot aan zee, van het zuiden naar het noorden, heette de Kerkstraat, vanwege de kerk die aan zee was gebouwd, evenals het huis van de Landdrost, de militaire gebouwen en de bakkerij. Ten zuid-oosten van de kerk was de begraafplaats “ Beau Sejour” op een schelprits aangelegd. Het dorpje kende een periode van bloei en welvaart. Door de ligging aan zee kon men genieten van de constant waaiende zeewind die verkoeling bracht en zorgde voor een gezond klimaat. De vruchtbare bodem in deze streek had ervoor gezorgd dat Neder-Nickerie en Coronie, die toen bekend stond als Opper-Nickerie, welvaart kende die werd voortgebracht door plantages, die bekend stonden vanwege hun schoonheid, hun pracht en hun bekoorlijkheid.

Een rijweg die liep van het dorpje langs de kust naar het oosten, zorgde voor de verbinding met de 10 katoen plantages die er waren, zoals: Union, Good Intend, Providence, Glocester en Rhijnie.

Op één gebied kende Nickerie toen al een zekere decentralisatie: de gedeeltelijke economische decentralisatie, enwel op het gebied van het verschepen van de opbrengsten van de plantages. Was het zo dat de opbrengsten van de plantages langs de Commewijne- en de Surinamerivier, na te zijn gewogen - vanuit het Waaggebouw moesten worden verscheept, die van Nickerie werden door Hollandse en Amerikaanse schepen rechtstreeks opgehaald. Welk een trots gevoel moet dat de planters hebben bezorgd. Op de Punt hadden verschillende koop- en handwerkslieden hun verblijf, terwijl de plantages geen absenteïsme kende, en de eigenaren ter plaatse woonden, wat zeer bevorderlijk was. De gebouwen, fabrieken, aanplanten waren in zeer goede staat, en de mensen genoten van hun rijkdommen en de gemakken van het leven.

De Nieuwe Wijk

Omstreeks 1850 veranderde er iets voor de kust van Nieuw-Rotterdam. Had de kust een periode van aanwas gekend, nu was de tijd voor afslag aangebroken. De zee begon door het wegtrekken van de modderbank voor de kust delen van het land op te eisen. In 1863 werd Nieuw-Rotterdam bereikt. Men besloot daarom het dorp zo’n 400 meter naar achteren te verplaatsen, waarvoor een gebied aan dezelfde rechteroever van de rivier werd ingepolderd. In 1870 werd de “ Nieuwe Wijk” in gebruik genomen en werd Nieuw-Rotterdam aan de zee prijs gegeven. Vier jaren later woonden er al 732 mensen in deze wijk en waren er 400 woningen. Maar al na enkele jaren was het wederom duidelijk geworden, dat ook deze plaats verlaten zou moeten worden, daar de “ honger van de zee aan land” niet was te stillen. Daarom werd besloten het dorpje voor de tweede keer te verplaatsen, dit keer meer landinwaarts en aan de linkeroever van de rivier.

In juni 1879 bezocht gouverneur C.A. van Sypesteyn Nickerie en bracht aan de nieuwe in aanbouw zijnde vestigingsplaats een bezoek. De werken ( kanalen, dammen, straten, kokers, sluizen enz.) waren kort voor het bezoek opgeleverd. De verordening van 26 mei 1879 werd op 8 augustus 1879 uitgegeven en werd met de langzame verhuizing aangevangen.

Pas in 1890 wordt de naam van Nieuw Rotterdam in officiële, reeds bestaande verordeningen in Nieuw Nickerie gewijzigd.

Van Frimangron tot mechanisatie

In 1888 woonden er nog steeds 117 mensen in Nieuw-Rotterdam, terwijl 675 personen reeds waren verhuisd naar Nieuw-Nickerie. Maar sindsdien heeft de vestiging een regelmatige groei gekend. Met de komst van de immigranten was het aantal inwoners van Nickerie verder toegenomen. Nieuw Nickerie met trots het centrum van het landbouwdistrict, heeft een stormachtige ontwikkeling doorgemaakt. Het aantal inwoners van het district was in 1911 gestegen tot 6642, waarvan 3046 uit immigranten bestond.

Stroomopwaarts de rivier, of “ Tapsee” verbouwden de creolen, afstammelingen van de slaven, cacao en andere droge gewassen op 121 gronden, naast de 13 grote plantages. Enkele namen van gronden waren: Mijn Vermaak, Caledonia, Dankbaarheid, Mofina, Hoop en Industrie, Broedershoop, Eliza Marij, Liverpool, Hoop en Ashlede. Daar het de vrije negers waren die de gronden bebouwden, kunnen we stellen dat het district zijn eigen frimangron heeft gekend. Met het opkomen van de ballata-industrie, verlieten steeds meer mannen de gronden, waardoor de vrouwen en de kinderen de cacao alleen moesten verzorgen. De vrouwen en kinderen volgden daarna steeds meer de mannen, om zich ook in Nieuw Nickerie te vestigen.

Rijst-metamorfose

In de dertiger jaren werden meer mogelijkheden voor de landbouw in Nickerie ontdekt. Maar met de komst van de mechanische landbouw in 1933, geïntroduceerd door de Firma van Dijk, kreeg Nickerie voorgoed een andere gedaante, zoals we dit district nog steeds kennen: de rijstschuur van het land. Nieuwe rijstrassen werden geteeld, nieuwe productiemethoden uitgeprobeerd. Vanwege de steeds kortere groeiduur van de rassen, werden twee oogsten per jaar mogelijk. Naast de rijst deed ook de bacoventeelt haar intrede. Gestart werd te Prins Bernhardpolder, waarna de Koningin Julianapolder opkwam.

Decentralisatie: op eigen benen

Het zakenleven heeft keurig op al deze en andere ontwikkelingen ingespeeld. Alle grote banken uit Paramaribo zijn thans in Nieuw Nickerie gevestigd, naast de grote handels firma’s. Telefoon, vijf radio- en drie televisiestations zijn de gewoonste dingen van de dag geworden. Naast de Mulo scholen en lagere scholen, heeft het stadje een LTS en een Middelbare school en worden vele particuliere opleidingen verzorgd. Een moderne Streeksziekenhuis zorgt ervoor dat de zieken kunnen worden verpleegd en opgevangen. Steeds meer, en op meerdere gebieden, heeft Nickerie geleerd op zijn eigen benen te staan en krijgt de decentralisatiegedachte meer vorm.

Tekst & Fotografie: Kenneth Donk & Akhiel Mahabier

Lees verder op deze website:
Menu: Over Nickerie > Nickerie verleden, heden en de toekomst

WWW.NICKERIE.NET

Email: info@nickerie.net

Designed by Galactica's Graphics